In gesprek met Piet Vromans, Heusdenaar van het jaar 2020

Geplaatst op:

Ingrid Veldkamp (Reizende Reporter) Namens Vrijwilligershuis Heusden ben ik op woensdag 14 april, niet zo lang na zijn verkiezing tot Heusdenaar van het jaar 2020, in gesprek met Piet Vromans samen met zijn vrouw José Vromans-Spijkers.

Ik voelde me meteen zeer welkom bij hen, aan de koffie in de prachtige huiskamer van de boerderij aan de Wolfshoek in Elshout.

Het is een uiterst geanimeerd gesprek geworden, waarbij zoveel aan de orde komt dat je er makkelijk een meer dan dun boekje over zou kunnen schrijven.

Te midden van een rijkdom aan levensverhalen, richten we ons met name op ‘Vrijwilligerswerk’ waar Piet vrijwel altijd al deel aan nam, ook al benoemt hij het niet als zodanig.

Uiteindelijk vindt u hieronder een verslag waar maar een klein deel van zijn vertelling naar voren komt. Bovenal hoop ik dat dit Piet en José recht zal doen. Piet als degene die het meest naar buiten treedt en zichtbaar is en José, zijn vrouw, steeds een onvoorwaardelijk steun en gesprekspartner wat meer op de achtergrond. Ook dat wordt door Piet meerdere malen gesteld: ‘Je kan en doet dit nooit alleen’!

Piet groeide op in een gezin van elf kinderen. Sowieso werkte iedereen destijds mee op de boerderij en als oudste neem je toch al vroeg een plek in met toenemende mate van verantwoordelijkheid. Veel later in het gesprek geeft Piet aan dat José en hij opgegroeid zijn met het vanzelfsprekende gegeven dat je oog hebt voor anderen en ziet wanneer daar iets nodig is. Je staat voor elkaar klaar. Met een mooi woord noem je dat ‘dienstbaarheid’. Het is als een basisgegeven tussen levende tussen mens en gemeenschap. Uiteindelijk vind je daar ook voldoening in.

Het is zo rond zijn twaalfde levensjaar wanneer Piet beseft dat hij ‘later’ met ‘Jeugd’ wil werken. Bij terugblik, bijna 70 jaar later, heeft hij dat idee zeker waargemaakt. Daarbij speelt, iets meer toegespitst, het onderwijs tot op de dag van vandaag een belangrijke rol.

Piet vertelt heel gemakkelijk. Hij legt voortdurend allerlei verbanden langs plaatsen, door de regio, tussen mensen en door de tijd heen. Als toehoorder lijk je met hem op ontdekkingsreis te zijn. Telkens zijn er nieuwe inkijkjes in de wereld van en rond het onderwijs. En dat dan aangevuld met een groot aantal andere interesses zoals carnaval, sport, jeugdwerk, het Sint Joris Gilde te Udenhout en nu ook de Stichting Fietsmaatjes Heusden. Organiseren zat hem al jong in zijn bloed en zo is het nog steeds.

Onderwijs heeft zijn hart en is als een rode draad. Deze speelt een duidelijke rol in zijn leven en beïnvloedt zijn inzet als vrijwilliger. (Of is het toch andersom? Er zal wel sprake zijn van kruisbestuiving!)

Vandaar nu eerst een korte samenvatting van het onderwijsveld dat door zijn verhalen heen naar voren komt.

Dit om een idee te krijgen van te onderscheiden aandachtsgebieden gedurende zijn meer dan 60 jaar werkzaamheid aldaar. Eigenlijk sinds Piet als 17-jarige naar de kweekschool in Dongen ging.

Om te beginnen is er zorg voor de leerling zelf. Voor het mogen en kunnen gaan leren van ieder jong mensenkind, met aandacht voor en zicht op mogelijkheden. Alert zijn op struikelblokken die een secure benadering vragen en oog hebben voor momenten van overgang in een leer-proces, waarbij je steeds oog hebt voor wat de leerling kan.

En er is de zorg voor de leerkracht. Hoe beoefen je dit vak eigenlijk? Leerlingen motiveren en naast kennis ook het plezier in leren overdragen. Hoe werk je samen met de leerling, collega’s en ouders? Hoe creëer je een stimulerende en veilige leeromgeving, voor de leerling, voor jezelf als leraar, met collega’s en het thuisfront van de leerlingen? En: aan welke voorwaarden dient het schoolgebouw en de schoolomgeving zelf te voldoen?

Vervolgens, hoe draag je zorg voor goed onderwijsbeleid en ontwikkeling daarvan in een ruimer perspectief. Denk maar aan contact met andere scholen, maar ook het ontwikkelen van leerplannen zelf, en evaluatie daarvan.

Dan volgt als vanzelf de bij deze vragen behorende (bij-)scholing en training op velerlei gebied, bijvoorbeeld rondom faalangst, pesten, omgaan met ontwikkelings- leerachterstanden etc.

En…….. het bestuur en de organisatie van dit alles

Hopelijk schetst deze opsomming enigszins een beeld.

Wanneer je naar Piet met zijn onvermoeibaar enthousiasme luisteren mag, komt deze schets tot leven. Het wordt duidelijk hoe hij al doende veel ervaring opgedaan heeft. Dit geldt overigens ook voor de kunst van besturen en organiseren.

De passie die in zijn betrokkenheid tot uiting komt, speelt tot op de dag van vandaag ook op het vlak van vrijwilligerswerk. Meestal begint hij, al of niet gevraagd, op de plaats waar het uitvoerende werk nodig is en gedaan moet worden. Al snel krijgt hij oog voor de mensen die dat werk doen, of voor de organisatie die nodig is om het werk mogelijk te maken. Al doende ontstaat er als vanzelf aandacht voor cursussen of trainingen die nodig zijn om het een en ander voor elkaar te krijgen.

Intussen zijn er heel wat plekken waar hij ook op verzoek advies geeft.

En wat is nou eigenlijk vrijwilligerswerk? Piet antwoordt direct met: ‘Onbetaald werk’ en ‘oog hebben voor wat ontbreekt of nodig is’. Het is op vrijwillige basis mààr er zijn zeker verplichtingen. ‘Ga je de klus aan, dan moet men ook op je kunnen rekenen.’ Het betekent ook keuzes maken en sowieso prioriteiten stellen. Wat doe je wel en wat niet? Onder welke voorwaarden en tot wanneer. Je moet bijvoorbeeld ook weten wanneer je er mee op moet houden.

‘Ik zeg altijd; zolang mensen nog vinden dat ze iets aan mij hebben dan kan ik door. Zodra ik signalen krijg dat dat niet meer zo is, dan moet ik ook stoppen’, aldus Piet.

Toch is er veel werk dat Piet zelf niet onder vrijwilligerswerk schaart terwijl het dat wel is.

Wanneer hij met José in 1973 naar Drunen vertrekt uit Tilburg om daar hoofd te worden van een nieuw op te zetten en te bouwen school, is er geen nieuw vrijwilligerswerk.

Hij vertelt: ‘Tijdens mijn werk als Hoofd van de school in Drunen, deed ik nauwelijks aan vrijwilligerswerk, daar was geen tijd voor’. Ondertussen vertelt hij van al het werk dat voortvloeit uit het onderwijswerk. Werk dat evenmin betaald werd. Denk bijvoorbeeld aan: cursussen geven en ontwikkelen voor een landelijke organisatie, zorgdragen voor communicatie-lijnen en samenhang tussen verschillende scholen en lagen in het onderwijs; deelname aan de inspectiewerkgroep, waarbij jaarlijks ook studie- en ontmoetingsdagen georganiseerd worden.

Een deel van zijn vrijwilliger-zijn in Tilburg ging ondertussen nog lang door.

Na pensionering volgde overigens ook implementeren van medezeggenschap in het onderwijs en alles wat daarbij komt kijken. Verder is er tot op de dag van vandaag het voorzitterschap van de Raad van Toezicht Praktijkonderwijs MET in Waalwijk. Juist zijn interesse in die specifieke leerlingengroep brengt hem op die weg.

En even tussendoor: Piet is ondertussen ook al meer dan 50 jaar Hoofdman (voorzitter) van het Sint Joris Gilde in Udenhout, waar hij al jong lid van was.

Piet en José wonen sinds 1986 in Elshout. In de boerderij, het soort woonomgeving waar ze lang naar hebben gezocht. Hun beide dochters groeien daar op. En inmiddels woont één van de dochters met haar gezin weer heel nabij. Samen krijgen zij in die tijd te maken met de lichamelijke beperkingen, die José tijdens een operatie opgelopen heeft. Zij zijn er voor en met elkaar, ieder naar eigen mogelijkheden en beperkingen.

In Elshout is Piet al lang een graag geziene vrijwilliger. Hij doet o.a. veel voor ‘Het Carnaval in Zaandhoazenlaand’. Op de Facebook pagina wordt hij als volgt omschreven:

Van Prins Peer d’n twidde tot aan motivator, inspirator en presentator van het (jeugd) tonpraoten, op Piet kunnen we altijd rekenen.

Hij kon putten uit een rijke ervaring, die hij gedurende veel jaren in Tilburg met carnaval, ook qua organisatie, had opgedaan. Hier in Elshout begon hij al snel in het bestuur, met de bedoeling daar nieuw leven in te blazen. Hij werd Prins Carnaval en was de aanzet van de traditie, dat een prins

de Raad uit een buurtschap of vriendengroep meeneemt. Zij vormen dan voor een aantal jaren de Raad.

Later kwam het ‘tonproaten’ mede door zijn enthousiasme en beleid tot bloei. Het Grote Tonproaten werd een jaarlijks terugkerend feest waar mensen van wijd en zijd op afkomen. Elf jaar geleden is het jeugdtonpraoten van start gegaan, en inmiddels ook bekend in de regio.

Want zegt Piet: ’Wat volwassenen kunnen, dat kunnen kinderen ook en vaak zelfs veel beter’.

Ook bij de ‘Zonnebloem’ is Piet al lang betrokken. Hier is hij 15 jaar secretaris geweest van de afdeling Drunen-Elshout. Daar heeft hij onlangs zelf een punt achter gezet, na voor een opvolger gezorgd te hebben.

Hij voorzag het belang van verbinding leggen tussen gasten van de Zonnebloem en jonge mensen. Zo opperde hij op een bepaald moment het idee om mensen van de zorgopleidingen een soort van stage te laten doen, door hen te koppelen aan een passende groep gasten en/of vrijwilligers. Of door samen met hen een dagtrip te organiseren.

Inmiddels is Piet sinds 2019 betrokken bij de Stichting Fietsmaatjes Heusden, door Patty de Wit terecht gezien als een kundig man om mede het bestuur van Fietsmaatjes Heusden op te zetten. Hij heeft zeker even getwijfeld, want hij was eigenlijk aan het afbouwen. Maar zo’n prachtig initiatief wilde Piet niet laten liggen. Hij is nog steeds bij het bestuur betrokken en nu tijdelijk coördinator voor Vlijmen en ook voor de kleinere kernen in onze gemeente. Zo doet hij o.a. de intake van de nieuwe vrijwilliger, maakt proefritten met hen en zoekt hij passende gasten.

Terwijl het gesprek voortgang vindt, valt me op hoe jong zijn Piet’s uitstraling is. Het enthousiasme, zijn gedrevenheid, zijn vertelkunst ook, het getuigt van zijn betrokken wijze van in het leven staan. Dat zo mee te maken is op zichzelf al inspirerend en geeft energie.

Zoals eerder gezegd: er komt hier maar een klein deel van al het vrijwilligerswerk aan de orde. Het eerdere vrijwilligerswerk uit hun jaren nog in Tilburg, is nu niet ter sprake beschreven. Maar zelfs dan is het niet verwonderlijk dat Piet, voorgedragen door de Zonnebloem, verkozen is tot Heusdenaar van het jaar 2020. Alleen al in Drunen en Elshout zullen heel wat mensen zijn die van zijn actieve en positieve instelling kunnen getuigen. Omdat ze ooit bij hem in de klas hebben gezeten of met hem hebben samen gewerkt of zijn aandacht en doorzettingsvermogen hebben gezien.

Piet is eigenlijk een vrijwilliger die van alle markten thuis is en volmondig kan zeggen, dat deze vorm van inspanning veel waardering en voldoening geeft.

En, zoals hij meerdere keren bevestigt: ‘Je kunt het nooit alleen’, waarbij José als eerste altijd heel dicht naast hem staat. Al de vrijwilligers waarmee hij jarenlang samen werkte gaven hem ook energie en inspiratie.

Piet en José laten beiden zien hoe je al doende meer en meer deel wordt van een gemeenschap waarbij een ieder mogelijkheden heeft, waar je de ander ziet en weet wat er nodig is, waarin je elkaar inspireert en verder op weg helpt.

En mocht u nu ook geïnteresseerd geraakt zijn in vrijwilligerswerk: bij het Vrijwilligershuis Heusden, kun je terecht om je te oriënteren op vrijwilligerswerk in de gemeente Heusden. (https://www.vrijwilligershuisheusden.nl)

April 2021