We zijn uitgenodigd op het Gemeentehuis in Vlijmen en worden van harte welkom geheten o.a. met koffie en thee. Er is feitelijk een aardige groep aanwezig. Maar ook thuis zijn een aantal deelnemers on-line bij deze bijeenkomst betrokken.

Martha Talma, van het kenniscentrum Movisie dat zich o.a. met Eenzaamheid bezig houdt, geeft een heldere uiteenzetting van het programma. Samen met Julia Gravilenko van Met Elkaar (een project van Bijeen) begeleidt zij deze avond. En zij nodigen ons uit om actief mee te doen en zo te ontdekken wat er meer te weten valt over ‘eenzaamheid’.

Het afgelopen jaar is er veel aandacht geweest met betrekking tot eenzaamheid. En nu is het de maand van de Ontmoeting. Uiteindelijk is naast voorkomen, het herkennen van eenzaamheid een belangrijk doel. Want des te langer eenzaamheid aanhoudt, des te zwaarder het wordt.

Tijdens de introductie spreekt ook wethouder Peter van der Steen ons toe via een filmpje. Hij heet ons welkom en kenschetst zowel het thema ‘eenzaamheid’ als het belang om daar ook binnen de Gemeente Heusden aandacht voor te houden.

Dan is er eerst een kennismakingsronde. De aanwezigen gaan twee aan twee in gesprek over hoe zij eenzaamheid zoal hebben leren kennen, bij zichzelf en in de omgeving. Èn met de vraag wat je er meer van zou willen weten.

Terug in de grote groep wordt verteld wat men weet en meegemaakt heeft. Het betreft zowel het herkennen van als het omgaan met mensen die (vermoedelijk) eenzaam zijn. Soms binnen de familie, soms als professional, ook vrijwilliger. Zoekend naar het herkennen van eenzaamheid en naar handvatten om hulp te bieden. Ook zijn er wat verhalen van de eigen ervaringen met eenzaamheid.

O.a. door verlies, bij overlijden en scheiding. Er is ook iemand die indringend vertelt van zijn ervaring. Na een plotselinge en ernstige ziekte, die lang blijft duren, dringt eenzaamheid zich op. Ook hier is sprake van verlies, van gezondheid, van vrienden, van begrip en toekomstperspectief en verlies van het gewone dagelijkse leven zoals het daarvoor was. Diegene laat overigens ook zien hoe hij, ongewild, ervaringsdeskundige geworden is. inmiddels weet hij veel juist door die onontkoombare beleving van eenzaamheid. Als geen ander beseft hij hoe belangrijk het is, daarmee niet alleen te blijven.

Ook blijkt dat veel mensen er liever niet over spreken. Zelfs in onszelf als mogelijke dienstverlener, willen we eigenlijk niet weten dat er sprake is van eenzaamheid in ons leven

Na de kennismakingsronde neemt Martha ons mee, via een Powerpoint, in een aantal punten die hierbij van belang zijn en helpen het één en ander te onderscheiden. Een leerzaam overzicht van wat er inmiddels te weten valt.

Allereerst is er de vraag;

Wat maakt dat mensen er niet over spreken

• Denk aan angst en schaamte; verwachten van snelle adviezen en onbegrip.

Daarop volgt de vraag:

Wat maakt het voor professionals lastig om er over te spreken

• Te confronterend, bemoeizuchtig zijn? Verantwoordelijkheid, Tijd? Onmogelijke opgave?

Dan kijken we naar:

Welke gedachten helpen om eenzaamheid bespreekbaar te maken

• Uitgaan van het verhaal, de wijsheid, het vermogen en de waarheid van de ander, is belangrijk. Maar ook luisteren en er aandachtig zijn is van waarde en je mag geraakt zijn en ook even geen antwoord hebben.

Natuurlijk is er de vraag:

Wat is eenzaamheid?

• Daarbij wordt een onderscheid gemaakt tussen:

Emotionele eenzaamheid; het missen van een hechte intieme banden

Sociale eenzaamheid: minder contact hebben met mensen dan je wenst

Existentiële eenzaamheid: een verloren, zinloos en zwervend gevoel

Naast eenzaamheid als ervaring kun je het. zien als proces, waarbij het belangrijk is dat proces zo vroeg mogelijk te herkennen

Het proces van eenzaamheid: vereenzamen

Neerwaartse spiraal

• Hierbij wordt een proces beschreven van de negatieve ervaringen via terugtrekken, het afnemen van eigenwaarde en vertrouwen, naar risico’s op mentale en fysieke gezondheidsklachten en ook ontstaan van ongezond gedrag.

Mogelijke signalen van eenzaamheid

• Denk daarbij aan: Geen bezoek; verwaarlozing; het wordt gezegd.

• En er zijn lichamelijke of psychische kenmerken: Lusteloos, depressie, stress.

Er zijn te onderscheiden Risico’s op eenzaamheid genoemd.

• Verandering, ingrijpende gebeurtenissen, verlies en rouw, ouder worden.

Soms behulpzaam om (dreigende) eenzaamheid vroegtijdig te herkennen.

Vervolgens wordt er iets verteld van een Routekaart die ontwikkeld is.

• De essentiële basishouding komt aan de orde; is er eigenlijk sprake van eenzaamheid; een gesprek van waarde hebben; luisteren naar de wensen en ideeën die opkomen en samen terugblikken.

• Je kunt hier meer van vinden via de link: https://www.movisie.nl/artikel/gesprek-

Vaardigheden bij een goed gesprek

• Luisteren en nog eens: rust en luisteren.

• En een hele sprekende: OMA thuis laten (Oordeel, Mening en Advies)

Na de Pauze waarbij we ook elkaar nader leerde kennen werd er een aangekondigd rollenspel gespeeld.

Rollenspel

Eén van de deelnemers geeft in het kort een casus weer uit de praktijk.

En Julia speelde de rol van hulpverlener uit, en aanvankelijk uitgaande van:

dat wat je juist niet zou moeten doen en zijn.

We kijken samen terug en dan komen bij de elementen die we in de samenspraak al noemde.

OMA; een snelle gesloten wat vooringenomen houding; slecht luisteren.

Dan gaan we verder met het gesprek. Julia gaat nu uit van de houding van:

wat wel gepast is en vandaar uit te doen kan zijn.

Ook hier kijken we terug en zie je hoe waardevol het is om het ‘verhaal echt te laten en kunnen vertellen’. Zorgen dat je een ‘klik’ krijgt met elkaar

Na dit leerzame uitproberen in de praktijk is er een soort Quiz

Daarbij worden stellingen gedaan, met de vraag of die waar is of niet.

Denk bijvoorbeeld aan:

• Eenzaamheid is het vervolg van alleen zijn

• Eenzaamheid heb je aan jezelf te danken

• Eenzaamheid is door een gebrek aan sociale vaardigheden

• Eenzaamheid is makkelijk op te lossen

• Andere ontmoeten doorbreekt de eenzaamheid van mensen

Mooi hoe dat heel snel een levendige discussie op gang brengt, waarbij uitersten als vanzelf ter sprake worden gebracht.

Ter afsluiting is er tijd om terug te kijken. Wat is er van waarde in deze avond.

Het bewustzijn van dat er meer over ‘eenzaamheid’ gesproken mag worden.

Beseffen dat er een taboe is rondom eenzaamheid. Voor degeen die eenzaam is is het moeilijk er zichtbaar mee te zijn. En in onszelf willen we het ook liever niet kennen. Terwijl samen die eenzaamheid kennen, hoe klein of groot die ook is, iets van die medemenselijkheid te weeg kan brengen.

Er is ook de vraag: En wat nu?

De eenvoudigste weg wanneer je hulp of informatie nodig hebt is bellen met: Heusden Helpt;

tel.nummer: 073 511 8350

Web: komerbijheusden.nl

Heusden Helpt biedt een toegankelijk training rondom ‘eenzaamheid’ en kent wegen om professioneel hulp te krijgen. Zij werken bij voorkeur met de betrokkenen uit de omgeving, bijvoorbeeld vrijwilligers en andere verenigingen en stichtingen.

Voor mij is het een inspirerende avond geweest, zowel qua opgedane kennis al qua zelfs ontroerende ontmoetingen. Vooral het besef dat eenzaamheid eerst een plaats dient te krijgen om er vervolgens samen een weg in en doorheen te kunnen zoeken.